Nu wetenschappers de straat op moeten om in opstand te komen tegen alternative facts en te pleiten voor waarheidsvinding en democratie, doe ook ik even een stapje opzij naar mijn vakgebied. Ik heb tenslotte niet voor niets geschiedenis gestudeerd aan de R. U. G.
Wanneer - en dat is alweer een aantal jaar geleden - op het MBO leerlingen aan me vroegen waar dat toch allemaal goed voor was, dat uit de sloot halen van oude koeien als Picasso, Strawinski en Mondriaan, dan antwoordde ik - en ik dacht toen nog, dat mijn voorbeeld wel erg ver gezocht was - dat wanneer je niet een beetje historisch besef hebt, dat iemand als Wilders je dan kan wijsmaken dat de Turken en Marokkanen hier in de jaren zestig van de twintigste eeuw aan hun jihad zijn begonnen onder het mom van gastarbeiderschap. Wilders had indertijd net zijn eerste verkiezingsoverwinning op zak. Toen kon ik nog lachen om zijn beklijvende uitspraak dat wanneer je alle geweld uit de koran haalt, dat je dan een blaadje overhoudt van een omvang niet dikker dan de Donald Duck. Overigens stelden mijn snorrepijpjes van leerlingen die vraag niet uit een of ander filosofisch interesse naar het waarom van wetenschap, maar eerder om een rechtvaardiging aan te voeren voor hun onbehoorlijk gedrag, zoals met stoelen of tampons naar elkaar smijten.
Wat mij nu een frexit dreigt vooral treft is, dat je in de loop der jaren vergeet, dat de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staat (de bakermat van de E.U.) in eerste instantie opgericht is om het voeden van een oorlogsindustrie in Frankrijk en Duitsland onmogelijk te maken. Wanneer die twee slaags raakten dan kregen de Belgen en wij ook de klappen.
Dit kort en helder overzicht maakt duidelijk waar het om begonnen is met Europa. Nu massa's eenvoudig te manipuleren lijken en gemakzucht een deugd is - van problemen moet je zo snel mogelijk af, ze proberen op te lossen is zóóó elite - is een kleine terugblik verfrissend. Wanneer je over Europa oordeelt, moet je jezelf de vraag stellen: willen we oorlog zoals op de Balkan in de jaren negentig? Dat Drenten van het veen vrouwen en kinderen verkrachten van Drenten van het zand? Ik weet, dit leest even ver gezocht als mijn voorbeeld indertijd van Wilders.
Wetenschappers waarschuwen voor de opwarming van de aarde. Trump slaat die waarschuwingen achteloos in de wind: 'Flauwekul. Kijk uit het raam. Het sneeuwt.' Waar dit soort argumenten doorslaggevend voor ons handelen wordt, daar is het boven geschetste, nu nog ver gezochte doembeeld, helemaal zo ver niet meer.